Πεϊκός καρκίνος

Ο συνηθέστερος ιστολογικός του τύπος είναι το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα σε ποσοστό άνω του 90%.

Συνήθως ο πεϊκός καρκίνος συναντάται σε προχωρημένης ηλικίας μή περιτομημένους ασθενείς.

Ως αιτιολογικοί παράγοντες έχουν αναφερθεί η παραμελημένη ΒΧΟ (Balanitis Xerotica Obliterans) προσβολή σε ποσοστό 12%, όπως και η HPV λοίμωξη.

Το κάπνισμα, καθώς και η μειωμένη ανασολογκή απάντηση του οργανισμού, όπως συμβαίνει στην HIV λοίμωξη, θεωρούνται ικανοί προδιαθεσικοί παράγοντες.

Ο πεϊκός καρκίνος συναντάται πολύ σπανιότερα σε μεσήλικους ασθενείς και ακόμη πιό σπάνια σε νεαρούς ενηλίκους.

Πρόσφατη έρευνα κατέδειξε οτι περι το 1/3 του συνόλου των πεϊκών καρκίνων αναπτύσσεται επι εδάφους ΒΧΟ.

Για σκοπούς τεκμηρίωσης, έρευνας, και προγνώσεως, η νόσος έχει σταδιοποιηθεί σε διάφορα συστήματα.

Ένα πολύ κοινό σύστημα ταξινόμησης είναι το επονομαζόμενο ΤΝΜ, όπου το “Τ” (Tumour) αναφέρεται στην τοπική, ανατομική επέκταση του όγκου, το “Ν” (Nodes) στην ύπαρξη διασποράς καρκινικών κυττάρων σε τοπικούς ή περιοχικούς λεμφαδένες και το “Μ” (Metastasis) έαν υπάρχει ένδειξη απομακρυσμένων μεταστάσεων σε άλλα όργανα του σώματος.

Το Ανατομικό αυτό σύστημα ταξινόμησης χρησιμοποιείται συχνά σε συνδυασμό με το σύστημα Ιστολογικής ταξινόμησης (Histological Grading) που αναφέρεται στη μικροσκοπική εμφάνιση των κυττάρων του όγκου και κυμαίνεται μεταξύ του Gx και G4.

Χρησιμοποιούνται επίσης και απλούστερα συτήματα ταξινόμησης, όπως το παλιότερο κατα “Jackson” όπου η επέκταση του όγκου χαρακτηρίζεται απο τα Στάδια 0 έως 4, με το 4 να αναπαριστά τον πιό εξαπλωμένο καρκινικό όγκο που έχει ήδη διασπαρεί στους πυελικούς λεμφαδένες ή και σε άλλα απομακρυσμένα μέρη του σώματος.

Κατά τα αρχικά στάδια της νόσου, επιτυγχάνεται υψηλό ποσοστό ιάσεως, πάνω απο 80%.

Δυστυχώς, οι παλαιότερες θεραπευτικές πρακτικές όπως αυτή της ακτινοθεραπείας ή των συμβατικών μερικών πεεκτομών, ενώ μπορούσαν να παράσχουν ίαση, κατέληγαν συχνά σε παραμορφωτικά και ακρωτηριαστικά αποτελέσματα που μειώναν πολύ την ποιότητα της ζωής των ασθενών.

Νέες χειρουργικές τεχνικές που αναπτύχθηκαν προς το τέλος της δεκαετίας του ’90, προσφέρουν σήμερα θεαματική βελτίωση της ποιότητος ζωής χωρίς συμβιβασμούς ως προς την ογκολογική καθαρότητα.

Σήμερα, η ακτινοθεραπεία ως θεραπεία εκλογής έχει πλέον εγκαταληφθεί, ιδίως στους νεαρότερους ασθενείς, διότι ενώ αρχικά είχε εισαχθεί ως θεραπευτική πράξη με σκοπό να θεραπεύσει τη νόσο με ταυτόχρονη διατήρηση του πεϊκού ιστού, σε αντίθεση με τις μερικές πεεκτομές, απεδείχθη οτι τελικά επιτύγχανε μικρότερα ποσοστά ογκολογικής καθαρότητος, ενώ ταυτόχρονα, η δημιουργία μετακτινικών αλλοιώσεων στους ιστούς ταλαιπωρούσαν τους ασθενείς για πολλά χρόνια στη συνέχεια.

Σήμερα η ακτινοθεραπεία συστήνεται ως επικουρική θεραπευτική πράξη, όταν η χειρουργική επέμβαση απο μόνη της δεν επαρκεί.

Η εισαγωγή των νέων χειρουργικών τεχνικών οφείλεται στην κλινική διαπίστωση οτι οι παραδοσιακές, ακρωτηριαστικού τύπου μερικές πεεκτομές, με όριο 2 cm επι του υγιούς, ήταν υπερβολικές και στην πλειονότητά τους μή χρήσιμες, αποδίδοντας ως μετεγχειρητικό αποτέλεσμα ένα μικρό και δύσμορφο, μή λειτουργικό, πεϊκό κολόβωμα.

Η με την πάροδο των ετών μεγαλύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς του πεϊκού καρκίνου ανέπτυξε αυτές τις νέες συντηρητικές τεχνικές χειρουργικής εκτομής του πεικού όγκου, με όρια επι του υγιούς της τάξεως των μερικών χιλιοστών, χωρίς να παραβλάπτεται η ογκολογική καθαρότητα.

Ως συνέπεια, οι επεμβάσεις αυτές αποδίδουν ένα μεγαλύτερο σε μήκος, λειτουργικό πεϊκό κολόβωμα που με την εφαρμογή τεχνικών πλαστικής χειρουργικής ανακατασκευάζεται στον ίδιο χρόνο με την εκτομή του όγκου μία νέα βάλανος (pseudo-glans) και ένα νέο ουρηθρικό στόμιο που δύσκολα κανείς μπορεί να το διακρίνει απο το άθικτο, φυσιολογικό.

Μή διηθητικά in-situ καρκινώματα (Bowen’s disease / Erythroplasia of Queyrat) μπορούν σήμερα να αντιμετωπιστούν με την πλήρη αντικατάσταση το βαλανικού επιθηλίου με υγιές δερματικό αυτομόσχευμα (glans resurfacing).

Σε διηθητικούς όγκους που όμως περιορίζονται στην βάλανο, δεν είναι πλέον αναγκαίο να προβεί κανείς σε μερικό ακρωτηριασμό του πεϊκού άξονα. Αντιθέτως γίνεται αφαίρεση ολοκλήρου της βαλάνου και αντικατάστασή της -σε ένα χρόνο- με δημιουργία νέο-βαλάνου με τη χρήση υγιούς δερματικού αυτομοσχεύματος (glansectomy and reconstruction).

Ακόμη και σε παραμελημένους όγκους που έχουν ξεπεράσει την βάλανο και έχουν διηθήσει τα σηραγγώδη σώματα του πέους, σήμερα διενεργείται πολύ συντηρητικότερη μερική πεεκτομή και άμεση επανόρθωση με την κατασκευή νεο-βαλάνου.

Με τους τρόπους αυτούς, πολλοί ασθενείς που προηγουμένως θα ήταν αναγκασμένοι να ουρούν σε καθιστή θέση και να εγκαταλείψουν τη σεξουαλική τους δραστηριότητα για το υπόλοιπο της ζωής τους, μπορούν σήμερα να έχουν μια φυσιολογικότερη ζωή μετά από επεμβάσεις για την θεραπεία του πεϊκού καρκίνου.

1. Bracka A, Organ-sparing surgery of Penile Carcinoma In: Hohenfellner R,Fitzpatrick J, McAninch J, editors.

   Advanced urologic surgery. Malden: Blackwell Publishing 2005, pp. 291-8

2. Hoffman MA, Renshaw AA, Loughlin KR. Squamous cell carcinoma of the penis and microscopic pathological margins: how much margin is needed for local cure? Cancer 1999;85:1565-8

3. Bissada NK, Yakout HH, Fahmy WE, et al. Multi-institutional long-term experience with conservative surgery for invasive penile carcinoma.

   J Urol 2003;169:500-2

4. Pietrzak P, Corbishley C, Watkin N. Organ-sparing surgery for invasive penile carcinoma: early follow-up data. BJU International 2004;94:1253-7

5. Minhas S, Kayes O, Hegarty P, Kumar P, et al. What surgical margins are required to achieve oncological control in men with primary penile cancer?

   BJU Int 2005;96:1040-3